Αντώνιος Σφακιανάκης. Ο φωτισμένος δάσκαλος

 

ΑΝΤΩΝΙΟΣ  ΣΦΑΚΙΑΝΚΗΣ

Ο φωτισμένος δάσκαλος με την πολύπλευρη δραστηριότητα

 

 

 

 

Του Φρίξου Κουμαρτζή

 

      Στα 1879 ένα άστρο ανέτειλε στον ουρανό, το άστρο του Αντώνιου Σφακιανάκη. Το έτος αυτό γεννήθηκε, μια εξέχουσα πληθωρική παρουσία που έμελε να διαδραματίσει ένα σημαίνοντα ρόλο στα δρώμενα στο Λασιθίου, της Κρήτης, της νησιώτικης και στεριανής Ελλάδας 

 

      Ο πατέρας του Μανόλης και ο παππούς του ο Αντώνης συμμετείχαν στις επαναστάσεις κατά του ανατολίτη κατακτητή. 

Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχτηκε για τρία χρόνια στο Σχολείο της Μονής Κρουσταλλένιας, που λόγω των επαναστατικών γεγονότων στο Λασίθι το σχολείο διέκοψε την λειτουργία για δυο χρόνια και ο Αντώνιος αναγκαστικά συνέχισε τις σπουδές του στο Ανώτερο Δημοτικό Σχολείο Κριτσάς. Το 1900 εξασφάλισε υποτροφία από τον Δήμο Τζερμιάδω και μπόρεσε να σπουδάσει για πέντε χρόνια στα Χανιά στο Ιεροδιδασκαλείο της Αγίας Τριάδας, που είχε ιδρυθεί από τον Αρχιεπίσκοπο Κυδωνίας Νικηφόρο Ζαχαριάδη ή Λαδωμένο από την Πλάτη. Μετά την αποφοίτηση του από το Ιεροδιδασκαλείο συνέχισε τις σπουδές του στο Διδασκαλείο Ηρακλείου, που ιδρύθηκε από τον υπουργό Παιδείας και Δικαιοσύνης επί Κρητικής Πολιτείας Αντώνιο Βορεάδη. Και στα δυο εκπαιδευτικά ιδρύματα ο Σφακιανάκης σημείωσε άριστες επιδόσεις.

 

Με ενεργή συμμετοχή στην Επανάσταση του Θερίσου

      Στις 10 του Μάρτη του 1905 στους πρόποδες των Λευκών Ορέων κηρύσσετε η Επανάσταση του Θερίσου από 500 ένοπλους και άλλους 500 άοπλους για διεκδίκηση της Ένωσης και κατάργηση του αυταρχικού αρμοστειακού καθεστώτος. Μέσα σε αυτούς και ο Αντώνιος Σφακιανάκης και αργότερα συμμετέχει στο συλλαλητήριο στο Ηράκλειο, για τη στήριξη της Επανάστασης. Ο Σφακιανάκης λαμβάνει μέρος και στις ένοπλες συγκρούσεις με Άγγλους και Ρώσους που επιδίωκαν την καταστολή της Επανάστασης.

 

Εθελοντής στην απελευθέρωση της Λέσβου, Χίου και Ηπείρου 

      Ο Αντώνιος Σφακιανάκης διακόβει την εκπαιδευτική σταδιοδρομία γιατί ένα  άλλο καθήκον τον καλέι. Κατατάγηκε εθελοντικά στο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών και έλαβε μέρος στις μάχες για την απελευθέρωση της Χίου και της Λέσβου. Με το Τάγμα Κρητών μεταβαίνει και στην Ήπειρο για να αγωνιστεί για την απελευθέρωση της. Η κατάληψη της Άρτας, της Πρέβεζας, της Καλαμπάκας και του Μετσόβου έγινε με σχετική ευκολία. Όμως τα Γιάννενα προστατεύονταν από το ύψωμα «Μπιζάνι», 15 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα, με τεράστιου όγκου οχυρώσεις που το καθιστούσαν απόρθητο φρούριο. Μετά από σκληρές μάχες στις 20 του Φλεβάρη  το φρούριο αλώθηκε και ο δρόμος ήταν πια ανοιχτός για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Την επόμενη μέρα μετά από 480 χρόνια σκλαβιάς οι έλληνες εισέρχονται στη πόλη. Μαζί τους και ο Σφακιανάκης υποβασταζόμενος λόγω του τραυματισμού του στη καθοριστική Μάχη στο Μπιζάνι.      

 

Σχολεία στα οποία δίδαξε

      Από τις Ρουσακιές Κισσάμου Χανίων ο Σφακιανάκης ξεκινά την εκπαιδευτική του σταδιοδρομία, με δεύτερο σταθμό το Δημοτικό Σχολείο Ζωφόρων Πεδιάδας Ηρακλείου και σαν δάσκαλος πλέον επέστρεψε στο σχολείο της Κρουσταλλένιας. Δίδαξε ακόμη από ένα χρόνο στα Σφακιά και στο Ζαρό. Στη συνέχεια διορίστηκε στο σχολείο του Αβρακόντε και στο σχολείο του Αγίου Γεωργίου Λασιθίου, ως διευθυντής.Ένα γνώριμο μέρος τον υποδέχεται. Είναι η Λέσβος που αγωνίστηκε εθελοντικά για την απελευθέρωση της. Αυτή τη φορά όχι με το όπλο του αλλά με το μολύβι ως δάσκαλος στην Ερεσό. Τα επόμενα τριάντα επτά χρόνια στο Ανώτερο Δημοτικό Σχολείο Τζερμιάδου, ως διευθυντής του, μέχρι το 1945 που συνταξιοδοτήθηκε. Δεν αποδέχτηκε ποτέ διορισμό του σε θέση επιθεωρητή, για να μην απομακρυνθεί από το αγαπημένο του Λασίθι.

 

 

Το σπίτι που διέμενε ο Σφακιανάκης με την οικογένεια του, στο κεντρικό δρόμο, δίπλα από τη τον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στο Τζερμιάδω

 

Το 1911 οργανώνει την πρώτη πολυήμερη εκδρομή

      Από τους πρωτοπόρους της πνευματικής και οικονομικής ανάπτυξης του Οροπεδίου Λασιθίου δεν θα μπορούσε να μην καινοτομήσει και στον τομέα των σχολικών εκδρομών. Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Αγίου Γεωργίου Λασιθίου το 1911 οργανώνει την πρώτη πολυήμερη εκδρομή, φυσικά με τα πόδια, στη διπλανή επαρχία Πεδιάδας. Ο φωτισμένος δάσκαλος προηγουμένως επισκέφτηκε τους οικισμούς Μοχό και Ποταμιές για να εξασφαλίσει τις δυο διανυκτερεύσεις των μαθητών και των δασκάλων τους.

Την πρώτη ημέρα έφτασαν στον Μοχό όπου οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου παρουσίασαν στους εκδρομείς την δραματική θεατρική παράσταση «Αθανάσιος Διάκος» και το πρωί κατευθύνθηκαν στα Μάλια Εδώ τα περισσότερα παιδιά αντίκρισαν πρώτη φορά τη θάλασσα. Ένας εύπορος Μαλιώτης προσέφερε σε κάθε παιδί μια φέτα φρατζόλα με ένα κομμάτι τυρί. Δεύτερη διανυκτέρευση στις Ποταμιές, σε σπίτια κατοίκων του χωριού και η τρίτη ημέρα αφιερώθηκε στην επιστροφή.

 

 Εκδήλωση στην αυλή του Σχολείου Τζερμιάδου. Όρθιος στη μέση ο Αν. Σφακιανάκης

 

Πρωτοποριακός στις εκπαιδευτικές μεθόδους του

Με τις πρακτικές που εφάρμοζε στην εκπαίδευση των μαθητών του είναι φανερό πως είχε μελετήσει και υιοθετήσει τις απόψεις των πρωτοπόρων θεωρητικών της εκπαίδευσης και ειδικά του Γκέοργκ Κέρσενσταϊνερ και του Τζων Ντιούι. Εντάχτηκε στο κίνημα της «Νέας Αγωγής» εφαρμόζοντας τις παιδαγωγικές αντιλήψεις του «Σχολείου Εργασίας» που εξασφάλιζε την αυτενέργεια, την αυτενεργό μάθηση απορρίπτοντας την παθητική στάση των μαθητών. Απέρριψε τα παραδοσιακά πρότυπα εκπαιδευτικής λειτουργίας, τις πειθαρχικές μεθόδους, και επιχείρησε τη βιωματική και ομαδοσυνεταιριστική μάθηση, με την οργάνωση μαθητικών συνεταιρισμών, προωθώντας τη συνεταιριστική ιδέα. 

 

Ο Σφακιανάκης έχοντας στα πλάγια του δυο συναδέλφους του αντιπροσώπους της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, Το παιδί είναι άγνωστο

 

Δεν αρκέστηκε στο πρωτόκολλο της παροχής της παιδείας αποκλειστικά από την εγκεκριμένη ύλη των σχολικών βιβλίων. Είχε ακόμη εντάξει στη διδακτέα ύλη και το μάθημα της εκκλησιαστικής – βυζαντινής μνουσικής, την οποία είχε διδαχθεί στο Ιεροδιδασκαλείο της Αγίας Τριάδας Χανίων.

 

Στυλοβάτης των αγροτών 

      Το αγροτικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονταν και βίωνε μέχρι το τέλος της ζωής του καθόρισαν την στάση του, για την βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων του Λασιθίου. Πρωτοποριακός και στον τομέα αυτό ίδρυσε τον πρώτο πρωτοβάθμιο γεωργικό συνεταιρισμό και ερχόμενος σε επαφή με κατοίκους άλλων οικισμών της επαρχίας τους παρότρυνε και τους καθοδηγούσε  και ιδρύονταν συνεταιρισμοί και στα υπόλοιπα χωριά της επαρχίας, που υπήρξαν το στήριγμα των αγροτών στις προμήθειες εφοδίων και στον πιστωτικό τομέα, τα δύσκολα αυτά χρόνια.  Έφερε στο Λασίθι τα λιπάσματα, το περίφημο γκουανό, αυξάνοντας την απόδοση των καλλιεργειών.

Μέχρι τότε στο Λασίθι καλλιεργούνταν μόνο μια ποικιλία μηλιάς, η ξινομηλιά με τα κόκκινα μήλα. Ο Σφακιανάκης αποτόλμησε και εισήγαγε από το Βόλο γυμνόριζα τα πρώτα δενδρύλλια μηλιάς της ποικιλίας φιρικιά και αργότερα και άλλων εξευγενισμένων ποικιλιών.

Πρωτοστάτησε για να αποκτήσει ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Τζερμιάδου αλωνιστική μηχανή. Οι γεωπονικές του γνώσεις ήταν σημαντικές τις οποίες μετέφερνε στους μαθητές του και στους αγρότες.   

  

Είχε παρουσιάσει πρότυπες καλλιέργειες του σε τοπικές και διεθνείς εκθέσεις από τις οποίες και είχε βραβευτεί. 

Ένθερμος υποστηρικτής της εξόδου του Λασιθίου από την απομόνωση εργάστηκε για την διάνοιξη του δρόμου μέχρι την Άμπελο.  

 

 Ένα από τα διεθνή βραβεία που του απονεμήθηκαν  

 

Διαρκή μέλημα του οι σχολικές στέγες

      Η σχολική στέγη ήταν ένα από τα μελήματα του. Μεριμνούσε για τις επισκευές των σχολικών κτιρίων όπου δίδασκε αλλά η συμβολή του στην απόκτηση σχολικής στέγης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Λασίθι υπήρξε καθοριστική. Τότε λειτουργούσε το ημιγυμνάσιο Τζερμιάδου, στο οποίο φοιτούσαν μαθητές στις τρεις πρώτες τάξεις και ήταν παράρτημα του Γυμνασίου Νεάπολης. Οι μαθητές συνέχιζαν τις γυμνασιακές τους σπουδές στη Νεάπολη και στο Καστέλι Πεδιάδας αλλά οι περισσότεροι, λόγω οικονομικών δυσκολιών, δεν μετέβαιναν διακόπτοντας τις σπουδές τους. Για να λειτουργήσει εξαθέσιο γυμνάσιο έπρεπε να εξασφαλιστεί το οικόπεδο και να ανοικοδομηθεί το κτίριο. Για τον σκοπό αυτό ο Σφακιανάκης πρότεινε να συγκροτηθεί ερανική επιτροπή της οποίας ηγήθηκε από την θέση του προέδρου της, εξασφάλισε χρηματοδοτήσεις από του κατοίκους του Λασιθίου, κυρίως με έκδοση λαχείων και με μεγάλες προσπάθειες ανοικοδομήθηκε στο Τζερμιάδο το σχολικό συγκρότημα του εξαθέσιου πλήρους Γυμνασίου. 

 

Στη τιτάνια προσπάθεια για την συγκέντρωση των πόρων και την ανοικοδόμηση του διδακτηρίου ένθερμος συμπαραστάτης του υπήρξε μια άλλη μεγάλη μορφή της εκπαίδευσης, ο καθηγητής Παναγιώτης Ανυφαντάκης. Όλα τα μέλη της Επιτροπής αγωνίστηκαν για την επίτευξη του στόχου και γι’ αυτό πρέπει να μνημονευτούν. Την συμπλήρωναν ο παπά Ιωάννης Μαρκόπουλος, ο  παπά Ιωάννης Μιχελάκης, ο Νικόλαος Σπανάκης, ο Νικόλαος Πλατάκης, ο Δημήτριος Ανυφαντάκης, Ο Ζαχαρίας Δετοράκης, ο Νικόλαος Γραμματικάκης, και ο Εμμ. Πλατάκης. Πολύτιμη η συμβολή του και στην ανοικοδόμηση του νέου Δημοτικού Σχολείου Τζερμιάδου. 

 

Η συνδικαλιστική του δράση

      Ανήσυχη μορφή ο Σφακιανάκης δεν θα μπορούσε να παραμένει αδιάφορος για την πορεία του διδασκαλικού κλάδου. Συμμετείχε στις διοικήσεις του Διδασκαλικού Συλλόγου και από το 1929 πολλές φορές εκλέγεται αντιπρόσωπος της Πανελλήνιας Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, εκπροσωπώντας τον Διδασκαλικό Σύλλογο Μεραμβέλλου - Λασιθίου. Παρά τις δυσκολίες τότε στις μετακινήσεις συμμετείχε ενεργά στις διαδικασίες λειτουργίας της Ομοσπονδίας, και κατάθετε προτάσεις οι οποίες συνέβαλαν στην αναβάθμιση του κλάδου και της παιδείας γενικότερα. 

 

 Οι αντιπρόσωποι της Πανελλήνιας Διδασκαλικής Ομοσπονδίας. Στη πρώτη σειρά κάτω στη μέση με τα δεμένα χέρια ο Αν. Σφακιανάκης

 

Επιμελητής Αρχαιοτήτων

      Λειτουργούσε ως Επιμελητής Αρχαιοτήτων και συνέτασε εκθέσεις με τις αρχαιολογικές θέσεις στο Λασίθι, που δημοσιεύνταν στον τοπικό τύπο. Μάλιστα εφημερίδα του απέστειλε επιστολή ευχαριστόντας τον για την πληρότητα των αρχαιολογικών του ερευνών. Είχε στενή σχέση με τους δύο μεγάλους ιστορικούς ερευνητές, τον Στέργιο Σπανάκη και τον Νικόλαο Σταυρινίδη, τον οποίο είχε πολλές φορές φιλοξενήσει στο Τζερμιάδω.   

 

Από το 1937 είχε ενεργή συμμετοχή στις Διοικήσεις του Λαογραφικού, Φιλολογικού Συλλόγου «Η ΑΜΑΛΘΕΙΑ»  

 

 Ευχαριστήρια επιστολή από εφημερίδα προς τον δάσκαλο για την προσεγμένη παρουσίαση των αρχαιολογικών θεμάτων

 

Νυμφεύτηκε την Ειρήνη, το γένος Μιχαήλ Θεοδωράκη από το Τζερμιάδω και απόκτησαν έξη παιδιά, το ένα αγόρι και τα υπόλοιπα κορίτσια. Με την οικογένεια του διέμενε δίπλα από τον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στο Τζερμιάδω.   

 

Ευεργέτης και προς την γενέτειρα του 

      Είχε πολυμελή οικογένεια αλλά αυτό δεν τον εμπόδιζε να ενισχύει οικονομικά κοινωφελείς δράσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως όταν εκδόθηκε “Η ΔΙΚΤΗ” το ενημερωτικό όργανο του Συλλόγου Λασιθιωτών Αττικής “Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ“ ενίσχυσε οικονομικά το 1975 με 2.000 δραχμές, αναφέροντας σε επιστολή του προς την διοίκηση του Συλλόγου χορηγεί το ποσό αυτό σαν πρώτη δόση, που ήταν και η τελευταία γιατί λίγος μήνες μετά έφυγε από τη ζωή. Την περίοδο μάλιστα αυτή είχε χάσει το φως του και τα εγγόνια του διάβαζαν τα λίγα τεύχη της ΔΙΚΤΗΣ που πρόλαβε όπως και άλλα έντυπα.     

Το 1974, ένα χρόνο πριν φύγει από τη ζωή, οι Τούρκοι καταλαμβάνουν ένα μέρος της Κύπρου. Του διάβασαν, μια και δεν έβλεπε, για την εισβολή και παρακολουθούσε συγκλονισμένος από το ραδιόφωνο τις εξελίξεις. Την ίδια μέρα κάλεσε τα εγγόνια του και τους μίλησε με θέρμη για την μεγάλη περιπέτεια στην οπόθια οδηγούτνταν η μεγαλόνησος.

 

 Ο Αν. Σφακιανάκης πάντα δραστήριος, ακόμη και σε μεγάλη ηλικία

 

Τον δάσκαλο πάντα η γενετειρα του τον συγκινούσε, τον ευαισθητοποιούσε.  

Με απόφαση της Ανωτέρας Διεύθυνσης Παιδείας, που φέρει Αριθ. Πρωτ. 3055 και διεκπεραίωσης 1477 ιδρύεται σχολείο στο Μέσα Λασίθι, σε εκτέλεση του νομοθετικού Διατάγματος αρ. 102 της 25 Ιουνίου 1911. Με την ίδια πόφαση δίδεται εντολή προς τον Αγροτικό Δήμο Μέσα Λασιθίου να φροντίσει για την μεταφορά όλων των σχολικών επίπλων και σκευών στο Μέσα Λασίθι από το σχολείο της Μονής Κρουσταλλένιας και ο Δήμος να φροντίσει για κατάλληλο οίκημα για το νέο σχολείο. Η απόφαση αναφέρει ρητά πως αν δεν εξευρεθεί κατάλληλο οίκημα και δεν γίνει η μεταφρά η απόφαση θα ακυρωθεί. Κτίριο όμως δεν βρέθηκε και τότε ο Σφακιανάκης προσφέρει δωρεάν το σπίτι στο οποίο διέμενε και σε αυτό λειτούργησε το σχολείο. Η μεταφορά των θρανίων χαρακτηρίστηκε μεταγενέστερα κλοπή ενώ ήταν απόφαση του Υπουργείου.

Το ίδιο πρόβλημα πρόκυψε όταν αποφασίστηκε η οικοδόμηση το 1924 νέου διθέσιου σχολείου στο Μέσα Λασίθι. Το υπουργείο όμως δεν θα προέβαινε στην αγορά του οικοπέδου. Κάτοικοι του χωριού διέθεσαν τα δικά τους οικοπεδικά ακίνητα για τον σκοπό αυτό και ένα από αυτά ήταν δωρεά του Σφακιανάκη. Στη δεκαετία του 40 σχεδιάζονταν η ανέγερση του νέου καθεδρικού ναού του Μέσα Λασιθίου. Οι χώρος δεν επαρκούσε και κάτοικοι και πάλι διέθεσαν δωρεάν ακίνητα τους και πάλι ένα από αυτά ήταν ιδιοκτησίας του Σφακιανάκη.        

 

Τα κάλαντα του πολέμου στο Λασίθι

      Ξημέρωσε η μέρα των Χριστουγέννων του 40 στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας. Το μέτωπο καλά κρατεί. O εχθρός σταθερά υποχωρεί. Οι στρατιώτες παραμένουν στις θέσεις τους. Δεν αποχωρίζονται τα όπλα τους που για δυο μήνες τίμησαν. Τα κρατάνε σφιχτά στα παγωμένα χέρια τους. Καμιά χαλάρωση λόγω της γέννησης του θεανθρώπου. Ο φασισμός είναι ύπουλος, αδυσώπητος, χωρίς αρχές. Μπορεί να επωφεληθεί και να αιφνιδιάσει χτυπώντας ανήμερα της γέννησης του Χριστού.
Ένας άλλος εχθρός όμως παραμόνευε, το ίδιο ύπουλος αλλά περισσότερο ισχυρός. Τα κρυοπαγήματα, που ανάγκασαν πολλούς στρατιώτες μας να εγκαταλείψουν το μέτωπο και αρκετοί να υποστούν ακρωτηριασμούς. Οι Έλληνες με κομμένη την ανάσα παρακολουθούν τις εθνικές εξελίξεις και συμπαραστέκονται.
Εκεί ψηλά στο Οροπέδιο Λασιθίου ο δάσκαλος Αντώνης Σφακιανάκης, σαν αγρίμι σε κλουβί, έχει χάσει τον ύπνο του. Αδυνατεί να συμβιβαστεί με την σκέψη πως μπορεί η πατρίδα να υποκύψει στη φασιστική λαίλαπα. Τι κι αν τα χρόνια πέρασαν και δεν βρίσκεται στο μέτωπο. Ο φλογερός αυτός πατριώτης, με χαραγμένα στο σώμα του τα σημάδια από τα τραύματα από τις μάχες στο Μπιτζάνι που εθελοντικά πολέμησε για τη λευτεριά της Βόρειας Ελλάδας, της Χίου και της Λέσβου με το Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών, ο επαναστάτης του Θερίσου, παραμένει πάντα μάχιμος και έτοιμος να προσφέρει και πάλι πολύτιμες υπηρεσίες στη πατρίδα, όπως έμαθε να κάνει σε όλη του τη ζωή.
Έτσι και τώρα, λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα ξεχύνεται στα χωριά του Λασιθίου.  Στο κάθε ένα συναντά το δάσκαλο, τον παπά και κάθε άλλο σημαντικό παράγοντα της κοινωνικής ζωής. Τους εμψυχώνει τους καθοδηγεί και τους παραδίδει ένα χαρτί που πάνω του ήταν γραμμένα τα κάλαντα του πολέμου που ο ίδιος συνέταξε. Στόχος του να συγκεντρωθούν εφόδια για το μέτωπο, να αντιμετωπισθεί ο μεγάλος κίνδυνος, τα κρυοπαγήματα. Εκεί επικέντρωνε περισσότερο την πρωτοβουλία του.
Με το χάραμα της μέρας των Χριστουγέννων οι λειτουργίες είχαν τελειώσει και τα παιδιά του κάθε χωριού ξεχύνονται στα καλτερίμνια για τα ψάλουν τα κάλαντα. Αυτή τη χρονιά τους λείπει το χαμόγελο, η σκιά του πολέμου πλανάται στη σκέψη τους.
Στα κάλαντα τους φέτος τα παιδιά του Λασιθίου δεν μιλάνε για φάτνη άλογα και μάγους. Αναφέρονται μόνο για τον πόλεμο.

«Καλήν ημέραν άρχοντες στης Πίνδου τα λημέρια
που πολεμούν τα αδέλφια μας με τ΄ ουρανού τ΄ αστέριa,
στ΄ Αργυροκάστρου τα βουνά άγρυπνα είναι πάντα,
στης Κορυτσάς τα χώματα και στους Αγιούς Σαράντα.
Ποτίζουν με το αίμα τους το σκλαβωμένο χώμα,
για να φουντώσει η λευτεριά να μείνει εκεί αιώνια.
Ψηλά από τα ουράνια της Παναγιάς η σκέπη
και του Χριστού η δύναμη τους ήρωες να βλέπει.
Κτίστε με τι αίμα σας ωραίο και πανώριο,
μαζί με τους συμμάχους μας δώρο στον κόσμο όλο.
Πλέξετε κάλτσες άφθονες, γάντια να ζεσταθούνε,
στους ήρωες που βρίσκονται εκεί και πολεμούνε».

Τα καλάθια γρήγορα γεμίζουν με κλωσμένα μαλλιά από πρόβατα, που συγκεντρώνονται στα σχολεία και αμέσως διανέμονται στα σπίτια που δεν είχαν. Την ίδια μέρα, τι κι αν ήταν σκόλη, οι πλεκτοβελόνες, φτιαγμένες από μπανέλες από χαλασμένες ομπρέλες, καθοδηγούνται ακατάπαυστα από τα επιδέξια χέρια των νοικοκυρών, με εκπληκτική σβελτάδα και τεχνική που προξενεί απορία σε όσους δεν γνωρίζουν τη τέχνη της πλεκτική. Τα κουβάρια σταθερά ξετυλίγουν, και την επόμενη κιόλας μέρα συγκεντρώνονται οι πρώτες δεκάδες ζευγάρια γάντια και κάλτσες, που γρήγορα γίνονται εκατοντάδες, χιλιάδες. Ο Σφακιανάκης, ακούραστος και ικανοποιημένος από την ανταπόκριση, προωθεί καθημερινά τα δέματα στο μέτωπο. Σε πολλά γάντια και κάλτσες έβαζαν γραπτά εμψυχωτικά μηνύματα προς τους στρατιώτες, γραμμένα τα περισσότερα από τον δάσκαλο. 

Σε μια βδομάδα τα ίδια παιδιά έψαλαν και τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς, γραμμένα και αυτά από τον Αν. Σφακιανάκη και συγκέντρωσαν και πάλι εφόδια για το μέτωπο.

«Καλήν ημέραν άρχοντες στης Πίνδου τα λημέρια
που πολεμούν τα αδέλφια μας με τ΄ ουρανού τ΄ αστέρια,

Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία

Άγιε Βασίλη κάθισε να μας πεις τα νέα.

Κι αντί εικόνα και χαρτί που κράτουνε άλλους χρόνους   

τώρα κρατεί τση λευτεριάς χρυσούς ανθούς και κλώνους.  

Και στο δεξί χέρι κρατεί ελληνική σημαία   

Άγιε Βασίλη κάθισε να μας σε πεις τα νέα.

Κι όπου κι αν πήγα γνώρισα, κι όπου κι αν πήγα οίδα

τη λευτεριά και τη σκλαβιά δεμένες με αλυσίδα»  

Τα κάλαντα μια εμπνευσμένη και καθοδηγούμενη προσπάθεια του δασκάλου, μέρος της πατριωτικής του δράσης και σε αυτό τον πόλεμο, έσωσε στρατιώτες από ακρωτηριασμούς, έσωσε ακόμη και ζωές.

Επάξιος συνεχιστής του στάθηκε ο γιός ο Ιπποκράτης, δάσκαλος και αυτός.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ :  Σφακιανάκης Ιπποκράτης, Τζερμιάς Ζαχάρης, Χρυσός Αντώνης, Σφακιανάκης Αντώνης, Κουμαρτζής Φρίξος,  diktaiosblogspt

 

ΠΗΓΕΣ – ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ :

 Ιωάννη Καραβαλάκη, Εφημ.«ΤΟ ΣΠΑΘΙ», τευχ. 26 Μάιος – Ιουνιος 1999

Εμμ. Φαρσάρη, «Μέσα Λασίθι,ένα ιστορικό χωριό της Κρήτης», έκδοση Iraklion Offset, 2003  

Φρίξου Κουμαρτζή. Εφημ. «Η ΤΟΛΜΗ» 22 Δεκ. 2004, Εφημερίδα «ΑΝΑΤΟΛΗ»

 

 

  Η σφραγίδα του Α. Σφακιανάκη

 Επιστολή - αίτηση του δασκάλου για την εγγραφή του στον Σύλλογο ΑΜΑΛΘΕΙΑ

 

 

Σελ. 1 και 2 εφημερίδας ΑΝΑΤΟΛΗ με έκθεση του Επιθεωρητή Αρχαιοτήτων Α. Σφακιανάκη