Γιώργος Παναγιωτάκης

Ο ζωγράφος της επιμονής

και της ιώβειας υπομονής

Θιασώτης της ρεαλιστικής τεχνοτροπίας,

δημιουργός πλούσιας παρακαταθήκης έργων

νοσταλγικών αλλοτινών εποχών

Κύρια και αστείρευτη πηγή έμπνευσης του ζωγράφου ο γενέθλιος τόπος του, το αγαπημένο του Λασίθι των παιδικών του βιωμάτων, που καθόρισαν την εικαστική του πορεία.

Μόλις αποδεσμεύτηκε από τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις πήρε πενάκι και μπογιές και μέσα από τους πίνακες του, νεσπέρηδες, θερίστρες, αλωνάρηδες....με τα σύνεργα και τα ζώα τους επέστρεψαν στο λασιθιώτικο κάμπο, ξύπνησαν νοσταλγικές μνήμες στους παλαιότερους και δημιοήργησαν κίνητρα στους νεότερους να γνωρίσουν τις συνθήκες που διαβιούσαν οι κοντινοί πρόγονοι τους.

Η Δίκτη χιονισμένη καθρεπτίζεται στα νερά του πλημμυρισμένου κάμπου

Η περίλαμπρη ιστορία, και μυθολογία αυτού του τόπου, οι κοινωνικές συμπεριφορές των κατοίκων του, οι θρησκευτικές τελετές τους επέδρασαν στις επιλογές των θεμάτων του, τιμώντας παράλληλα και προσωπικότητες που ανέδειξαν οι απελευθερωτικοί αγώνες αλλά και όσους συνέβαλαν στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, δημιουργώντας υπέροχα πορτρέτα τους.

Οι αντλιτικοί ανεμόμυλοι άλλα και οι αλεστικοί από το μεγαλύτερο μυλοτόπι της χώρας, της Αμπέλου, τα εκκλησιαστικά και ιστορικά μνημεία του Λασιθίου ενέπνεαν τον Γιώργο Παναγιωτάκη. Την αγάπη του για τους ανεμόμυλους την κατέδειξε όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και έμπρακτα, ως πρόεδρος πολιτιστικού φορέα με την πρωτοβουλία του για επισκευή και επαναλειτουργία πολλών ανεμόμυλων, στην είσοδο του Οροπέδιου Λασιθίου.

Ο οπλαρχηγός Βασιλογιώργης. Ο αρχηγός της Επανάστασης που πήρε το όνομα του

Με εξαίρεση έργα βασιζόμενα στην μυθολογική θεματολογία ο ζωγράφος υιοθετεί σταθερά τη ρεαλιστική τεχνοτροπία, με καταπληκτική προσέγγιση και απόδοση των θεμάτων του, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση φωτογραφικής τους απεικόνισης.

Τα έργα του δεν εμπεριέχουν μια στατική εικόνα αντικειμένων, φυτών, δέντρων, ανθρώπων, ζώων και πτηνών αλλά τους προσέδωσε μια κινητικότητα και ένα ηχόχρωμα ακόμη. Παρατηρώντας τα θαρρείς πως ο μύλος θα περιστραφεί, θα τρίξουν τα ξάρτια του, θα ακουστεί το επαναλαμβανόμενο θρόισμα του νερού που κυλά στη στέρνα του, σε κάθε ανύψωση του από το έμβολο. Το νερό του ορμητικού χειμάρρου, του Χαυγά στον πίνακα το βλέπεις να κυλά με ορμή προς τον Χώνο, την μεγάλη καταβόθρα, ακούς το βούισμα του και το θρόισμα των πρασινοκίτρινων πλατανόφυλλων.

Το καρποφίλημα

Η Φύση έχει προικίσει τον ζωγράφο με ιώβεια υπομονή και αξιοθαύμαστη επιμονή και με την συνύπαρξη και άλλων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του όπως η ευαισθησία του, η ακρίβεια, η εξαιρετική αντίληψη των διαστάσεων του χώρου, η μεθοδικότητα στην επιλογή χρωμάτων...., που χωρίς τα παραπάνω γνωρίσματα και τη συμπαράσταση της κυρίας Ιωάννας, της συζύγου του, θα ήταν αδύνατο να ζωγραφίσει σε μακρινά πλάνα έναν – έναν τους πολυάριθμους μικροσκοπικούς μύλους, που απλώνονται σαν μαργαρίτες στο λασιθιώτικο κάμπο, να αποδώσει τις κτιριακές λεπτομέρειες των μνημείων, τις φυλλωσιές των δέντρων, τις καλαμιές και τα βοσκοτόπια, δημιουργώντας, τέλεια κάθε φορά εικαστικά αποτελέσματα.

Μέσα από του πίνακες του θαυμάζεις το θεϊκό βουνό την Δίκτη με το βαθυπράσινο χρώμα του πρίνου, που όσο το βουνό ορθώνεται να αποκτά το ανοιχτόχρωμα της ηλιοκαμένης πέτρας, μα και τις χιονοσκέπαστες πλαγιές του σε δυο συνήθως παραλλαγές τους, της μειωμένης λευκότητας τους, τις χειμωνιάτικες πυκνοσυννεφιασμένες ημέρες αλλά και η απαστράπτουσες πλαγιές όταν οι ανοιξιάτικες ακτίνες του ήλιου αντανακλούν πάνω στο κρουσταλλιασμένο χιόνι.

Το χειμερινό αντάριασμα και ο αφουριασμένος κάμπος, που το δύλι ντύνεται με το ερυθροποροκαλί χρώμα. απεικονίζονται εντυπωσιακά στους πίνακες του, όπως και το ζωγραφικό καλωσόρισμα των φίλων του ανθρώπου, των πελαργών, που άρχισαν να επιλέγουν τους πύργους των εγκαταλελειμμένων μύλων για να κτίσουν τις πελώριες φωλιές τους. Η υπερβολική κόπωση, η δοκιμασία του καύσωνα διακρίνεται εμφανέστατα στο πρόσωπο της ταλαίπωρης αγρότισσας και αγρότη της εποχής εκείνης.

Στα σημαντικότερα επιτεύγματα του συγκαταλέγονται και μνημεία που δεν διατηρήθηκαν τα ίχνη τους στις μέρες μας, παρά μόνο τη τραγική τους ιστορία διέσωσε η στοματική παράδοση, όπως το μαρτυρικό χωριό Αυγουστί, και ακόμη πανλασθιώτικων τελετών που δεν απέδωσε ο φωτογραφικός φακός, όπως οι λιτανεύσεις των εικόνων. Μπορεί η αγάπη του για το Λασίθι να είναι αναμφισβήτητη αλλά στον ζωγράφο δεν επεκράτησαν τοπικιστικές συμπεριφορές και η θεματολογία των έργων δεν εξαντλείται από παραστάσεις του τόπου του αλλά σε κάθε ευκαιρία ζωγραφίζει τοπία από άλλα μέρη μακριά της Κρήτης που επισκέπτεται. Δεν χαρακτηρίζεται μόνο ζωγράφος του βουνού αλλά και της θάλασσας γιατί τα περισσότερα από τα παραπάνω έργα αφορούν παραθαλάσσια τοπία. Εδώ θαυμάζεις στους πίνακες του Γιώργου Παναγιωτάκη τις ανοιχτογάλαζες εναλλαγές των θαλασσινών αποχρώσεων και αυτές του βαθυγάλανου ουρανού και η εικαστική πανδαισία κορυφώνεται με τα πολύχρωμα μικρά πλεούμενα να καθρεφτίζονται στα γαληνεμένα νερά, σε μια απόλαυση μοναδική, αισθητική. Το Ανάπλι με το Κάστρο του ψηλά και του Μπρούτζι να ξεπροβάλει επιβλητικό από τα νερά του Αργολικού κόλπου απέδωσε ο Γιώργος Παναγιωτάκης σε υπέροχους πίνακες του, τιμώντας συνάμα και τους προγόνους των περισσότερων Λασιθιωτών, τους πολέμαρχους υπερασπιστές των δύο βενετσιάνικων κάστρων.

Το Μπρούτζι καθρευτίζεται στα νερα του Αργολικού κόλπου

Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ο Γιώργος Παναγιωτάκης, στο χώρο των πολιτικών και οικονομικών επιστημών, με συνεπή και επιτυχή επαγγελματική σταδιοδρομία, σε επιτελικές θέσεις της δημόσιας διοίκησης. Όμως στις κοινωνικές του επαφές χαρακτηρίζεται από απλότητα, σεμνότητα ανιδιοτέλεια... Σε κανένα έργο του δεν προσέδωσε ανταλλάξιμο χαρακτήρα και ειδικά οικονομικό. Θα μπορούσε να είχε συσσωρεύσει ένα σημαντικό εισόδημα από εκποιήσεις έργων του αλλά ποτέ δεν το έπραξε. Πολλά έργα του κοσμούν τα σαλόνια σημαντικών ανθρώπων δωρισμένα από τον ίδιο ως αναγνώριση της κοινωνικής τους προσφοράς, αλλά και κοινωνικά ιδρύματα και υπηρεσιακά καταστήματα έχουν γίνει λήπτες των δωρεών του ζωγράφου.

Εικαστικοί δημιουργοί όπως ο Γιώργος Παναγιωτάκης λειτουργούν ανασταλτικά στη πολιτιστική αλλοτρίωση και στη λησμονιά των παραδοσιακών μας αξιών. Υπάρχουν σημαντικότατα έργα εμπνευσμένα από το αψηλό Λασίθι και άλλων ζωγράφων και συλλογές παλιών φωτογραφιών και επιβάλλεται η παρουσίασης τους από ένα μόνιμο εκθεσιακό χώρο. Μια πολυσυζητημένη άποψη που σύντομα πρέπει να υλοποιηθεί, για την διαφύλαξη και προβολή των πολιτισμικών αξιών του ιστορικού αυτού τόπου.

Φ. Κουμαρτζής

Ο Γιώργος Παναγιωτάκης στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου Λαγού Οροπεδίου Λασιθίου, που διδάχτηκε τα πρώτα του γράμματα και τα τελευταία χρόνια εκθέτονται έργα του